събота, 13 декември 2008 г.

Լույս ընծայվեց եզակի Պատարագամատույց


Այս տարի Արարատյան Հայրապետական թեմի առաջնորդական փոխանորդ գերաշնորհ Տեր Նավասարդ արքեպիսկոպոս Կճոյանի օրհնությամբ վերատպագրվեց Հայաստանում եզակի Հայ Եկեղեցու Պատարագամատույց: Բացառիկ այս գրքի շնորհանդեսը տեղի ունեցավ օրերս Արարատյան Հայրապետական թեմի առաջնորդարանում, ուր ներկա էին ՀՀ Վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը, որպես Պատարագամատույցի ակտիվ օգտագործող, հոգևորականներ, ծխական համայնքների ներկայացուցիչներ: Շնորհանդեսին ելույթ ունեցավ թեմի <<Ծաղկազարդ>> երգի համույթը: <<Ս. Պատարագը Հարության հույսի կենարար փրկության բաժակից ճաշակելու վեհագույն պահ է և հարկ է, որ յուրաքանչյուր հավատացյալ կարողանա լիովին ընկալել այդ խորհուրդը: Այս հրատարակությունը նպատակ ունի օգնելու հավատացյալներին, որպեսզի նրանք գիտակցելով մասնակից դառնան այս հրաշալի խորհրդին: Այս գիրքը մեր բարեպաշտ հայորդիների համար մշտական ուղեկիցը կլինի, որը նրանց հասու կդարձնի քրիստոնեական ճշմարտություններին և նորացված ոգով կզինվորագրի Հայ Եկեղեցուն>>,- նշեց Նավասարդ սրբազանն իր խոսքում:Հայ Եկեղեցու Պատարագամատույցն առաջին անգամ տպագրվել է 2002թ. Նյու Յորքում` ԱՄՆ արևելյան թեմի առաջնորդ գերաշնորհ Տեր Խաժակ արքեպիսկոպոս Պարսամյանի տնօրինությամբ: Նրա սիրահոժար համաձայնությամբ Պատարագամատույցը վերահրատարակվեց նաև Հայաստանում: Բացառիկ այս հրատարակության բարերարն է ազնվաշուք տիկին Մարիամ Վահանյանը: <<Ես երախտապարտ եմ Նավասարդ Սրբազանին, որ այս բացառիկ Պատարագամատույցը հրատարակելու պատիվն ինձ շնորհեց: Որքա~ն կարևոր է յուրաքանչյուր հայ քրիստոնյայի համար հասկանալ և գիտակցաբար մասնակցել Ս. Պատարագի արարողությանը: Քանի որ այս գիրքը միակն է Հայաստանում, ուր ամփոփված է Ս. Պատարագն ամբողջությամբ բոլոր բացատրություններով, նոտաներով, նկարներով և անգամ սլաքներով, որոնք բացատրում են, թե Ս. Պատարագի որ հատվածում պետք է ոտքի կանգնել, երբ կարելի է նստել և երբ հարկ է ծունկի գալ>>, -ասաց բարերար տիկին Մարիամը: Բացառիկ այս Պատարագամատույցը հնարավորություն է տալիս անգամ Ս. Պատարագի մասին չտեղեկացված յուրաքանչյուր մարդու հետևել սրբազան արարողության ընթացքին և հասկանալ այն ամբողջությամբ: Գիրքը պարունակում է Ս. Պատարագի գրաբար ամբողջական բնագիրը` արևելահայերեն թարգմանությամբ և բացատրություններով: Պատարագամատույցում կան նաև պատկերներ, որոնք բացատրում են պատարագիչ քահանայի կողմից կատարվող գործողությունները, նաև դպրաց դասի նոտաներ, որոնց օգնությամբ Ս. Պատարագին ներկա մարդիկ կարող են երգել Ս. Պատարագի այն հատվածները, որոնց երգեցողությունը նախատեսված է հավատացյալների համար: Շնորհանդեսին ներկա ՀՀ վարչապետը, ով հանդիսանում է նաև Արարատյան Հայրապետական թեմի թեմական խորհրդի ատենապետ, չափազանց կարևորեց Պատարագամատույցի տպագրությունը: <<Գաղտնիք չէ, որ շատ հաճախ եկեղեցու հետևորդները մեզ դիմում էին այս խնդրանքով: Ընդհանրապես Ս. Պատարագի արարողությունը շատ հաճախ տարակուսանքի տեղիք էր տալիս մեր հանրությանը, երբ նորանկախ պետության ժամանակ արդեն մենք ամբողոջթյամբ կարողանում էինք նվիրվել մեր եկեղեցուն, մեր հավատքին, և սահմանափակող գործոններ չկային, իսկ կարոևորագույն այդ ծիսակատարությունն անհասկանալի էր մնում շատերի համար: Մենք հասկացանք, որ անհրաժեշտություն կա կրթելու մեր հասարակությանը, բացատրելու արաողության խորհուրդը, մասնակցության կարգը: Կարող եմ ասել, որ այս գրքի լույսընշայումը դեռ մի բան էլ ուշացել է>>: Հայ Եկեղեցու Պատարագամատույցը տպագրվել է 5000 տպաքանակով, հայերեն լեզվով, և ևս 500 օրինակ` անգլերեն լեզվով:

Ճանաչեք հայկական հուշարձանները

Տեղի է ունեցել 2008 թվականին իրականացված «Ճանաչեք հայկական հուշարձանները» ծրագրի ամփոփումն ու Գառնին, Գյումրին, Զվարթնոցը, Նորավանքի վանական համալիրը և կիրճը, Խոր Վիրապի և Արտաշատի պեղումների վայրը ներկայացնող գրքույկների շնորհանդեսը: Ծրագիրն իրականացվել է «ԱՄԱՓ» մշակութային հասարակական կազմակերպության կողմից` «ՎիվաՍել-ՄՏՍ» ընկերության, Գյումրիում Իտալիայի պատվավոր հյուպատոս Անտոնիո Մոնտալտոյի ու USAID/CAPS-ի հովանավորությամբ: Նշված հինգ տեսարժան վայրերում տեղադրվել է 54 տեղեկատվական վահանակ և 30 ուղեցույց: Վահանակները 5 լեզվով են` հայերեն, անգլերեն, ռուսերեն, իտալերեն և ֆրանսերեն: Ծրագրի շրջանակներում նաև պատրաստվել են 750 լամինացված թերթիկ 6 լեզվով` գերմաներեն, իսպաներեն, ճապոներեն, եբրայերեն, պարսկերեն և արաբերեն: Ասուլիսի ընթացքում ներկայացվել են նաև 2009-ի անելիքները, որոնք ներառում են 9 պատմական հուշարձանների տեղանքներ, 92 տեղեկատվական վահանակի տեղադրում, ավտոմայրուղու վրա 36 ուղենշանի տեղադրում, 1350 բազմալեզու լամինապատ թերթիկի պատրաստում, հայկական մետաքսի ճանապարհի 12 տեղանք, ավտոմայրուղու վրա մետաքսի ճանապարհի 40 ուղենշանի տեղադրում, մետաքսի ճանապարհին 4 համայնքների զարգացման կոմպոնենտ` հանգստի կանգառներների ստեղծման միջոցով: Ծրագիրը նաև ներառելու է 1 թանգարան, 14 ներթանգարանային վահանակի տեղադրում, թանգարանային 150 նմուշի ցուցադրական քարտերի պատրաստում, ինչպես նաև` 2 բնական հուշարձանի արահետներ, բնական հուշարձանների 22 վահանակի և նշանի տեղադրում, ավտոմայրուղու վրա բնական 20 հուշարձանների ուղեցույցների տեղադրում: 2009 թվականին ծրագիրը նաև ներառելու է կոմպոնենտ հաշմանդամ երեխաների համար. Բռայլյան վահանակներ են տեղադրվելու և 1400 բազմալեզու բռայլյան թերթիկներ են պատրաստվելու: Այս տարվա նորությունը կլինի ինտերնետային կայքի ստեղծումը և 8 շնորհանդեսը:

Ուղղափառները նշում են պատրիարքի մահվան 9-րդ օրը

Այսօր ռուսական բոլոր եկեղեցիներում տեղի է ունենում հոգեհանգստյան արարողություն: Ուղղափառները նշում են Ռուսաստանի Պատրիարք Ալեքսի Երկրորդի մահվան 9-րդ օրը: Հիմնական արարողությունը կատարվում է Ելոխովյան տաճարում Պատրիարքի գերեզմանի մոտ: Հիշեցնենք, որ Ալեքսի Երկրորդը մահացել է 80 տարեկան հասակում դեկտեմբերի 5-ին: Նա հեղինակել է ավելի քան 450 աստվածաբանական, եկեղեցապատմական աշխատություններ: Ալեքսի Երկրորդը Ռուսաստանի 15-րդ պատրիարքն էր: Ամենամեծ արարղությունը տեղի է ունենալու Տալլինի Ալեքսանդր Նևսկի տաճարում, որտեղ Ալեքսի Երկրորդը սկսել է իր ծառայությունն առ Աստված: Տեղեկացնենք, որ նոր Պատրիարքի ընտրությունները տեղի են ունենալու հունվարի 28-ին, իսկ փետրվարի 1-ին կկայանա Ռուսաստանի 16-րդ Վեհափառի գահակալության ստանձնման արարողությունը:

Հակոբյան գերդաստանների տոնը


Այսօր Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին նշում է Ս. Հակոբ Մծբնա Հայրապետի տոնը: Տոնի առթիվ Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Գարեգին 2-րդի տնօրինությամբ Սբ. Էջմիածնի Գանձատնից Արարատյան Հայրապետական թեմի Քանաքեռ-Զեյթուն համայնքի Ս. Հակոբ եկեղեցի կտեղափոխվի Սքանչելագործ Հակոբ Մծբնա Հայրապետի Ս. Մասունքը: Կան բազմաթիվ հրաշագործություններ` կապված Ս. Մասունքի հետ: Այդ օրը Հակոբ անունը կրող անձանց անվանակոչության օրն է և տոնը Հակոբյան գերդաստանների: Ինչպես տեղեկացնում են Արարատյան Հայրապետական թեմի մամլո դիվանից, տոնի առթիվ Ս. Հակոբ եկեղեցում տոնական Ս. Պատարագ կմատուցի առաջնորդանիստ Ս. Սարգիս եկեղեցու հոգևոր սպասավոր Տեր Հակոբ քահանա Խաչատրյանը: Հավարտ Ս. Պատարագի կկատարվի Հակոբ անունը կրող և Հակոբյան գերդաստանների օրհնության արարողություն: Հավատացյալները հնարավորություն կունենան համբուրելու Ս. Մասունքը: Ս. Պատարագը կսկսվի ժամը 11.00-ին, օրհնության և Ս. Մասունքին երկրպագության արարողությունը` ժ. 12.30-ին:

Շաբաթ, 13 Դեկտեմբեր 2008 - Զօր. Հրանդ Պէյ Մալոյեանի Աճիւներու Փոխադրութիւն Նորակերտ Դամբարան











Նախաձեռնութեամբ Դամասկոսի Հայ Կաթողիկէ համայնքի Բարեսիրական միութեան, 30 Նոյեմբեր 2008-ի Կիրակին եղաւ յիշատակութեան ու մեծարանքի օր` համայնքի կարկառուն զաւակներէն ու Սուրիոյ ազնիւ ու սիրուած զինուորականներէն Հրանդ պէյ Մալոյեանի, անոր մահուան 30 ամեակին առիթով։ Հրանդ պէյ՝ եղած էր Սուրիոյ ոստիկանական ուժերու գլխաւոր հրամանատարը, ինչպէս նաեւ ծառայած Օսմանեան, ֆրանսական ու Սուրիական բանակներուն մէջ, ապահովելով մեծ վարկ որպէս անբասիր, քաջ հրամանատար։Ներկայութեամբ բազմաթիւ հաւատացեալներու ու դամասկահայ ազգայիններէն Հրանդ պէյի ծանօթներու, Գերապատիւ Հայր Մովսէս վրդ. Տօնանեան մատոյց Ս. Պատարագ, ապա հանդիսապետութեամբ համայնքի Առաջնորդ Յովսէփ եպս. Առնաութեանի կատարուեցաւ հոգեհանգստեան պաշտօն հանգուցեալ զօրավարի յիշատակին։ Եկեղեցւոյ դահլիճին մէջ Առաջնորդն ու Բարեսիրական Միութեան անդամները ընդունեցին ցաւակցութիւններ այս առթիւ։ Ապա ներկաները ուղղուեցան համայնքի հին •երեզմանատունը, ուր սկիզբ առաւ թափօրը առաջնորդութեամբ Հ.Կ.Մ.-ի պատանիներու ու շեփորախումբին, փոխադրելով հանգուցեալի աճիւնները նորակերտ դամբարան, նոր գերեզմանատան մէջ։ Գերապայծառ տիրոջ կատարած հանգստեան պաշտօնէն ետք Սարգիս Պուրունսուզեանը, վարչական Բարեսիրական Միութեան, հրաւիրեց միութեան ատենապետ՝ ԺոզէՖ Ղազարեանը, որ ներկայացուց լուսահոգի հրամանատարին կենսագրական գիծերը։ Պարոն Ժոզէֆ իր խօսքը խորագրելով «Պատիւ արժանաւորաց» յայտնի ասոյթով, ըսաւ թէ համայնքիս բարեջան Առաջնորդ Յովսէփ եպս. Առնաութեան այս սկզբունքը նկատի առնելով որոշեց եւ գործադրութեան դրաւ արժանավայել դամբարանի մը շինութիւնը մեծանուն զինուորականին, որ պատիւը եղած էր Սուրիական հայրենիքին, Հայ ժողովուրդին ու Հայ Կաթողիկէ համայնքին։ «Սփիւռքահայութեան պարծանքը եղող այս պատուարժան հայորդին ծնած էր Մուշ 1887-ին ու պատանի տարիքին ուղղամտութեան եւ հայրենասիրութեան հիմը դրոշմուած էր իր մէջ, Վենետիկի Մխիթարեան միաբանութեան վանքի ընծայարանին մէջ» յիշատակեց ան։ Ապա Պրն. Ղազարեանը ներկայացուց զօրավարի կեանքի ու ծառայութեան կարեւոր հանգրուանները, սկսելով թէ ինչպէս ան որպէս Պոլսոյ զինուորական վարժարանէն շրջանաւարտ սպայ ծառայած էր Պաղեստինի թրքական 53-րդ զօրաբժնին մէջ տեղակալի աստիճանով, ապա 1918-ին գերի իյնալով արաբական գունդերուն ձեռքը յաջողած էր փախչիլ եւ Պէյրութի մէջ մաս կազմել հայկական Լէգէոնին։ Աչքի զարնելով որպէս ուշիմ ու լեզուագէտ երիտասարդ, Ֆրանսական բանակի մէջ Կիլիկիոյ զինուորական կառավարիչին մօտ եղած էր օգնական ժանտարմըրիի։ Ան նաեւ մասնակցած էր Կիլիկիոյ ինքնապաշտպանութեան կռիւներուն մանաւանդ Մարաշի ու Ամանոսի մէջ։ Կիլիկիոյ ամօթալի պարպումէն ետք անցած էր Սանճաք ու նշանակուած Ալեքսանտրէթի ժանտարմըրիի հրամանատար, ապա Սանճաքն ալ դաւաճանաբար ֆրանսացիներու կողմէ Թուրքիոյ յանձնումէն ետք, ծառայած էր այլ վայրերու մէջ հասնելով մինչեւ երկրի ոստիկան զօրաց ընդհանուր հրամանատարի աստիճանին։ Պրն. Ժոզէֆ նշեց թէ Սուրիոյ անկախութեան պայքարի շրջանին, Հրանդ պէյ եղաւ այն բացառիկ դէմքը որ կրցաւ պահպանել երկրին կարգն ու կանոնը, պահելով հաւասարակշռութիւնը ֆրանսական հոգատար իշխանութեան եւ արաբ ազգայնականներու միջեւ։ Այստեղ Պրն.Ժոզէֆ յիշատակեց կարեւոր դէպք մը։ Այդ օրերու Դամասկոսի ֆրանսացի կառավարիչ՝ զօր. Օլիվիէ Րոժէ կ՚առաջարկէ Comandant Հրանդին, կազմել գումարտակ մը հայ երիտասարդներէ, լաւ վճարումով, օգտակար ըլլալու Ֆրանսական գրաւման բանակին։ Հրանդ պէյ կտրուկ կը մերժէ գաղափարը, ըսելով՝ « Mon gռnռral laissez les armռniens tranquille cette fois»։ Այս դիրքաւորումը մեծապէս կը գնահատուի սուրիացի ազգայիններու կողմէ։ Անկախութեան շրջանին, նշեց Պրն Ղազարեանը, Հրանդ պէյին, իր ուղղամտութեան ու բարձր կարողութիւններուն շնորհիւ, կը յանձնուի երկրի ներքին ապահովութեան պատասխանատուութիւնը, ոստիկան զօրաց ընդհանուր հրամանատարի աստիճանով։ Յեղաշրջումներու շրջանին Հրանդ պէյ, հեռատէս մարդ, յարմար կը տեսնէ հրաժարիլ ու մեկնիլ պատիւներով։ Հրանդ պէյի կուրծքը զարդարուած էր բազմաթիւ արժանեաց շքանշաններով ու 1978-ին երբ մահացաւ, յուղարկաւորութիւնը եղաւ ներկայութեամբ պետական, զինուորական ու հոգեւոր անձնաւորութիւններու եւ խուռներամ ժողովուրդի։Ապա խօսք առաւ արաբերէն լեզուով Տոքթ. Նատիմ Շամսինը, դասախօս Սուրիոյ համալսարաններու մէջ ու քաջատեղեակ Սուրիոյ Հայ գաղութի պատմութեան։ Ան մեծ դրուատիքով խօսեցաւ հանգուցեալ զօրավարին մասին, մեծապէս գնահատելով համայնքի բարեսիրականի նախաձեռնութիւնը անմար պահելու անոր յիշատակը։ Ան նշեց նաեւ Սուրիոյ ծառայած հայազգի այլ կարեւոր անձնաւորութիւններու ու զինուորականներու անունները, շեշտելով թէ անոնց ու մանաւանդ Հրանդ պէյի զոհողութիւններն ու նուիրումը կարեւոր եղած են որպէսզի մենք այսօր այս հայրենիքին մէջ ապրինք խաղաղ ու ապահով։ Շեփորախումբի նուագի կշռոյթին տակ ներկաները մեկնեցան, իրականացած տեսնելով Հրանդ պէյի նորակերտ դամբարանը, ուր ան պիտի հանգչի խաղաղութեամբ։ Յիշատակն արդարոց օրհնութեամբ եղիցի։